به گزارش پیام خانواده سال‌های دانشجویی برای بازدید از تصفیه فاضلاب با دانشگاه به یکی از این مراکز رفتیم. بوی نامطبوع آن برای ما غیرقابل تحمل بود. اگر روزی می‌گفتند که یک فناوری بسیار کاربردی در حوزه تصفیه فاضلاب می‌تواند کیفیت پساب خروجی را به شدت افزایش دهد و کاهش چشمگیر بوی نامطبوع و باکتری‌ها و مواد مضر را در پی خواهد داشت، شاید برای ما باورپذیر نبود اما امروز در حالی که در دنیا این فناوری وجود ندارد برای اولین بار در ایران فناوران در یک شرکت دانش‌بنیان دستگاهی ساخته‌اند که می‌تواند این کار مهم را انجام دهد.فاضلاب تصفیه‌شده مجددا وارد چرخه محیط زیست می‌شود پس بسیار مهم است که روند تصفیه طوری باشد تا آلاینده‌های آن به محیط زیست بازنگردد. کلرزنی در فرآیند تصفیه فاضلاب، باعث ضدعفونی کردن فاضلاب و حذف هر گونه پاتوژن مضر موجود در آب می‌شود اما میزان کلر و نحوه اختلاط آن با فاضلاب در نتایج این تصفیه تأثیر می‌گذارد.این که بگوییم فناوری می‌تواند از همه نظر کیفیت زندگی بشر را بالا ببرد و محیط زیست را نجات داده و به اقتصاد کشورها کمک کند هیچ غلوی در مورد فناوری نکرده‌ایم زیرا در عمل این موارد خیلی ملموس مشاهده شده است.
در روزهای اخیر خبر تصفیه‌خانه فاضلاب شهر تاکستان با استفاده از تکنولوژی نانوحباب در سیستم گندزدایی پساب با همکاری یک شرکت دانش‌بنیان منتشر شد. عملیاتی شدن استفاده از این فناوری در کشور خبری خوشحال‌کننده بود. با مشارکت و همکاری شرکت مهندسی آب و فاضلاب استان قزوین، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شرکت دانش‌بنیان طرح به کارگیری فناوری نانو کلر در تصفیه‌خانه فاضلاب شهر تاکستان با موفقیت اجرا شده و اکنون قابل عرضه به صنعت آب و فاضلاب کشور است.
شرکتی که این سامانه را تولید کرده، در سال 97 تأسیس و سال 99 دانش‌بنیان شد. عارف دادگستر مدیرعامل این مجموعه از سال 91 تحقیقات نانوحباب را آغاز کرده بود. این شرکت در زمینه تولید سامانه‌های نانوحباب در صنایع مختلف از جمله آبزی‌پروری، کشاورزی، تصفیه آب، تصفیه فاضلاب، صنایع معدنی و.. فعالیت می‌کند.فناوران این شرکت دانش‌بنیان با ساخت سامانه نانوکلر، در واقع گام بزرگی برای سلامت محیط زیست و انسان برداشتند. این سامانه، اختلاط کلر با پساب را انجام و فرایند کلرزنی به آب فاضلاب را با کمک حباب‌هایی به اندازه نانو انجام می‌دهد. این طرح با هزینه ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال اجرایی شده است. این سامانه بر اساس فرایند اختلاط کلر با پساب توسط سامانه نانو کلر پیاده‌سازی شده و ظرفیت تصفیه این سامانه ۱۰ هزار متر مکعب پساب در شبانه روز است.در این طرح ترکیبات کلر گندزدا همراه نانو حباب‌های محلول در آب وارد آب فاضلاب شده و آخرین مرحله تصفیه آب را انجام می‌دهند.عارف دادگستر مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، می‌گوید: «کلرزنی یکی از مراحل مهم در تصفیه آب و فاضلاب است که کار ضدعفونی آب یا پساب تصفیه خانه فاضلاب را انجام می‌دهد که ما با اطمینان خاطر بیشتری از ضدعفونی شده این پساب استفاده کنیم زیرا قرار است مجدد وارد چرخه محیط زیست شود.»
مزایای استفاده از سامانه نانوحباب برای تصفیه آب و فاضلاب
راه‌اندازی این سامانه یعنی کمک به اقتصاد کشور زیرا با این سامانه مصرف کلر 30 درصد کاهش یافته و در نتیجه هزینه گندزدایی نیز کاهش می‌یابد. میزان کلر مصرفی در واقع باید به حدی باشد که فقط باعث تخریب باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها شده و میزان بیش از مجاز آن مضر است.یکی از تأثیرات مثبت استفاده از این سامانه در واحدهای کلرزنی کمک به محیط زیست است زیرا استفاده از فناوری نانو کلر می‌تواند با به حداقل رساندن نیاز به مواد ضدعفونی‌کننده شیمیایی، اثرات زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد.
کاهش مخاطرات زیست‌محیطی با سامانه نانوکلر
دادگستر در این‌باره می‌گوید: « روش‌های مرسوم در تصفیه‌خانه‌ها مصرف کلر بالایی داشته که باعث می‌شود هزینه‌های بهره‌برداری بالاتر برود، ضمن این که هرچه کلر بیشتری مصرف شود مخاطرات زیست‌محیطی خواهد داشت.معمولا پساب تصفیه فاضلاب به زمین‌های کشاورزی، آب‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی می‌رود. زمانی که کلر بیشتری مصرف شود محصولات جانبی سمی حاصل از آن بیشتر تولید خواهند شد که بسیار خطرناک است.زمانی که مصرف پایین بیاید، ریسک تولید محصولات خطرناک کاهش پیدا می‌کند و با استفاده از این فناوری هم توانستیم مصرف کلر را پایین بیاوریم هم راندمان گندزدایی(ضدعفونی) را ارتقا دهیم.»
منفعت اقتصادی استفاده از فناوری نانو در تصفیه فاضلاب
از طرفی تصفیه‌خانه مجهز به این سامانه، به دلیل همین کاهش 30 درصدی مصرف کلر، بعد از یک سال هزینه‌ای که برای این فناوری کرده را بدست آورده و از لحاظ اقتصادی به نفع این واحد می‌شود.با استفاده از سامانه نانوحباب کیفیت پساب خروجی افزایش می‌یابد زیرا با این روش نوآورانه، کلر در ابعاد نانو و به طور یکنواخت در داخل پساب پخش می‌شود. تزریق کلر به روش نانوکلر با افزایش قابل توجه سطح تماس کلر سبب توزیع همگن و موثرتر کلر و در نتیجه افزایش کیفیت پساب می‌شود.با کاهش زمان مورد نیاز برای گندزدایی، صرفه‌جویی در زمان نیز از دیگر مزایای استفاده از این سامانه است.از طرفی یکی از خاصیت‌های کلر حذف بو است. در روش کلرزنی با نانو این حذف بو سریع‌تر و راندمان بیشتر می‌شود.مزایای باارزش استفاده از این سامانه با اهداف مدیریت پایدار آب مطابقت دارد و فناوری نانو کلر را به ابزاری ارزشمند در استراتژی‌های مدرن تصفیه آب و فاضلاب تبدیل می‌کند.
تصفیه فاضلاب با فناوری نانو برای اولین بار در جهان
دادگستر با اشاره به این که استفاده از فناوری نانوکلر تاکنون سابقه نداشته می‌گوید: «بعد از بیش از یک سال استفاده به صورت پایلوت، این سامانه در مدار بهره‌برداری قرار گرفته است. برای اولین بار این فناوری به شکلی موفق در تصفیه‌خانه فاضلاب شهر تاکستان اجرا شده است. این کار برای اولین بار است که در دنیا انجام می‌شود و کشور ایران در این حوزه پیشگام است. همه قطعات این دستگاه در داخل تأمین شده و خیلی از سیستم‌های آن را خود ما طراحی و تولید کرده‌ایم.»با توجه به توضیحات ذکر شده از آن‌جا که استفاده از سامانه نانوکلر در تصفیه‌خانه‌ها می‌تواند در استفاده بهینه از آب کمک کند امید است با استفاده از فناوری و فضادادن به دانش‌بنیان‌ها و حمایت درست و منطقی از آن‌ها بتوان در راه مبارزه با بحران کم‌آبی در کشور قدم برداشت.